انسان موجودی تربیت‌پذیر و قابل تغییر است. تربیت عبارت است از هدایت و رشد همه جانبه‌ی شخصیت فرد که شامل ابعاد مختلف جسمانی، شناختی، عاطفی، رفتار فردی و رفتار اجتماعی می‌شود. در این پژوهش، ابتدا عوامل مؤثر در رشد شخصیت کودکان و نوجوانان از قبیل عوامل شخصی، عوامل خانوادگی، شرایط اقتصادی، اجتماعی و شخصیت سالم بررسی شد، سپس نقش خانواده در شکل‌گیری بُعد رفتاری شخصیت کودک و نوجوان و برخی عوامل دخیل در آن از جمله دوستان، هم‌سالان و انتخاب دوست مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. همچنین اهمیت و جایگاه خانواده و نیز ارتباط متقابل کودک و نوجوان با آن تحلیل، بررسی و توصیف شده است. از دیدگاه اسلام (آیات و روایات) علاوه بر مهم شمردن نقش خانواده و سایر عوامل، نقش هم‌سالان و دوستان ازجایگاه ویژه‌ای برخوردار است. نوع دوستان و هم‌سالان و نوع اعتقاد، فرهنگ و رفتار آنها در سعادت و شقاوت کودک و نوجوان موثر هستند.
آذربایجانی،مسعود و دیگران،روان شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی،تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی،دانشگاه‌ها(سمت) قم:پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387.
احمدی، احمد،روان‌شناسی نوجوانان و جوانان،اصفهان: انتشارات مشعل، 1382.
الموسوی الخمینی،روح الله(ره)تحریر الوسیله،الجزء الثانی،چاپ سوم، 1408 هجری قمری،قم:مؤسسه اسماعلیان.
الیزابت بی،هارلوک،ترجمه؛ پرویز شریفی، درآمدی بر روان‌شناسی شخصیت،با تأکید بر تحلیل عوامل مؤثر بر رشد شخصیت، تهران: آوای نور، 1394.
اولین جلسه آموزشی خانواده،با موضوع تحولات زیستی- روانی- اجتماعی نوجوانان،تهیه و تنظیم: سبحانی فرد،مجتمع آموزش غیر دولتی نور ایمان،سال تحصیلی 92- 91.
بیابانگرد،اسماعیل،روان شناسی نوجوانان،تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1376.
حرعاملی،محمد بن حسن،وسائل الشیعه،ج 4، قم: مؤسسه آل البیت، 1409 ق.
حیدری،اکرم(گیتی)،روان شناسی رشد و اختلالات روانی رایج در کودکان، ناشر: مؤلّف، 1372.
)